اهمیت شناساییهای ژئوتکنیکی
به منظور حصول اطمینان از عملکرد مطلوب سازه‌ها و جلوگیری از اتلاف سرمایه‌های جانی و مالی در زمان ساخت و بهره‌برداری، لزوم شناساییهای ژئوتکنیکی به عنوان یک اصل علمی در مراحل طراحی، تحلیل و اجرای پروژه‌های عمرانی و ژئوتکنیکی پذیرفته شده است. بر همین اساس بلندایستاپی خود را موظف می‌داند عملیات شناسایی ژئوتکنیکی را با تکیه بر آیین‌نامه‌ها و قوانین، نیروهای متخصص، دانش و تجهیزات استاندارد انجام داده و در جهت به روز رسانی استانداردهای خود و ارتقای سطح انتظارات کارفرمایان از خدمات شناسایی ژئوتکنیکی گام بردارد.
مراحل انجام شناساییهای ژئوتکنیکی
- مطالعات دفتری و بازدید محلی، شامل جمع‌آوری اطلاعات ژئوتکنیکی موجود محلی، مطالعه نقشه‌های توپوگرافی، عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای و برنامهریزی برای شناساییهای ژئوتکنیکی
- بررسی‌های زیرسطحی، شامل عملیات حفاری، گمانه‌زنی و اخد نمونههای آزمایشگاهی
- انجام آزمون‌های برجا
- انجام آزمون‌های آزمایشگاهی
- ارزیابی و تفسیر نتایج و ارائه پیشنهادات طراحی
- انجام عملیات شناسایی درحین اجرا، در صورت نیاز
شرایط پروژه، محدودیت‌ها و اهمیت هر یک از مراحل اشاره شده می تواند موجب تغییر در ترتیب متداول گردد.
برنامهریزی شناساییهای ژئوتکنیکی
غالباً در شناساییهای ژئوتکنیکی به تدریج با پیشرفت عملیات شناسایی و کسب اطلاعات بیشتر از ساختگاه برنامهریزی اولیه می تواند دچار تغییر شود. تبادل نظر بین مهندس طراح و مهندس مطالعات ژئوتکنیک در تدوین برنامه مطالعات الزامی بوده و تعیین ترتیب عملیات شناسایی بر عهده طراح است. بلندایستاپی برنامهریزی اولیه مطالعات ژئوتکنیکی را با تعیین موارد زیر براساس آیین‌نامه و مراجع، اطلاعات موجود ساختگاه و قضاوت مهندسی تنظیم می‌کند.
- پارامترهای مورد نیاز و میزان دقت تخمین آنها
- آرایش، فاصله و عمق گمانه‌ها و چال‌های شناسایی
- تعداد،عمق، روش و نوع نمونه‌گیری (دست‌خورده و یا دست‌نخورده)
- نوع و تعداد آزمون‌های آزمایشگاهی و صحرایی مورد نیاز
هزینه‌های شناساییهای ژئوتکنیکی
معمولا شناساییهای ژئوتکنیکی کافی هزینه‌هایی در حدود ۰٫۲۵ تا یک درصد هزینه کل پروژه را شامل می‌شود. درصد هزینه معمولا با افزایش هزینه کل پروژه کاهش یافته و ممکن است به ۰٫۱ درصد نیز برسد. تحقیقات نشان داده است در بسیاری موارد انجام شناساییهای دقیق‌تر ژئوتکنیکی منجر به کاهش هزینه کل پروژه به میزان چندین برابر هزینه شناسایی می‌‌گردد.
خدمات و اهداف شناساییهای ژئوتکنیکی بلندایستاپی
- مطالعات دفتری و مقدماتی ساختگاه پروژه‌های عمرانی بر اساس اطلاعات معتبر منتشر شده از دیگر ساختگاه‌ها و شناساییهای انجام شده در گذشته، نقشه‌های توپوگرافی، عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای و بازدید محلی
- کسب پارامترهای ژئوتکنیکی بر اساس محاسبات معکوس ساخت سازه‌های مجاور (Back Analyses)
- حفاری چال‌ها و ترانشه‌های شناسایی - اکتشافی (Test Pits) و گالری‌های افقی
- حفاری گمانه‌های شناسایی – اکتشافی و نمونه‌گیری از مصالح خاک و سنگ
- انجام آزمون‌های صحرایی
- انجام آزمون‌های آزمایشگاهی بر روی نمونههای تهیه شده در عملیات صحرایی
- انجام آزمون‌های ژئوفیزیک
- مطالعه و تعیین وضعیت سطوح آب زیرزمینی ساختگاه
- تعیین ضخامت و جنس لایه‌های خاک و عمق سنگ بستر
- ارائه مبانی، معیارها و پارامترهای مورد نیاز برای طراحی سازه‌های ژئوتکنیکی با توجه به سطح اهمیت و حساسیت پروژه
- گردآوری پارامترهای مورد نیاز برای طراحی و پیشنهاد روش ترمیم سازه‌های در معرض گسیختگی
- مطالعه تاثیر اجرای پروژه مورد نظر بر محیط و سازه‌های مجاور
- تدقیق و کنترل ایمنی فرضیات طراحی و روش ساخت پروژه‌های ژئوتکنیکی، همزمان با مرحله ساخت
- مطالعه ساختگاه در صورت مواجهه با شرایط ژئوتکنیکی پیش بینی نشده
- مطالعه اثرات زیست محیطی پروژه‌ها